Moderne Duitse Marineluchtvaart

De Marineflieger, de luchtmachteenheid van de Duitse marine, werd in 1956 opgericht na de toetreding van West-Duitsland tot de NAVO. Deze eenheid werd een integraal onderdeel van de nieuwe Duitse marine, bekend als de Bundesmarine.

Het ontstaan van de Marineflieger was grotendeels te danken aan de steun van het Verenigd Koninkrijk. De Britten leverden vliegtuigen, boden uitgebreide trainingsprogramma's aan en stuurden officieren van de Royal Navy Fleet Air Arm (FAA) om samen te werken met de opkomende Duitse luchtmachteenheden.

De geschiedenis achter de oprichting van moderne Duitse marinevliegtuigen

Tijdens de Eerste Wereldoorlog waren luchtmachteenheden een integraal onderdeel van de Keizerlijke Marine (Kaiserliche Marine), onder direct bevel van de vloot. Na de oorlog beperkte het Verdrag van Versailles de mogelijkheden van Duitsland om een luchtmacht te ontwikkelen. Onder het nazi-regime werden marinevliegtuigen opnieuw opgericht, maar zij werden gecontroleerd door de Luftwaffe onder leiding van Hermann Göring. Na de Duitse nederlaag in 1945 werden deze luchtmachteenheden ontmanteld.

Na de toetreding van West-Duitsland tot de NAVO in 1956, werden de Bundesmarine en de Marineflieger opgericht. Groot-Brittannië leverde vliegtuigen zoals de Hawker Sea Hawk en de Fairey Gannet. Duitse piloten ondergingen hun training in Groot-Brittannië onder begeleiding van de FAA, aangezien Duitse luchtmachtbasissen destijds nog niet operationeel waren.

In juli 1956 werd het eerste marinevliegcommando opgericht in Kiel-Holtenau. In 1967 werd het hernoemd tot Marinefliegerkommando, en in 1969 werd het omgevormd tot de Marinefliegerdivision. Tegen 1990 omvatte deze divisie vijf squadrons en ondersteunende eenheden, uitgerust met vliegtuigen zoals de Lockheed Starfighter en de Panavia Tornado. De Fairey Gannet werd vervangen door de Bréguet Atlantic.

Na de val van de Berlijnse Muur en het einde van de Koude Oorlog in 1994, werd de Marineflieger gereorganiseerd en gereduceerd tot een kleinere eenheid, bekend als de Flotille der Marineflieger. In 2005 werden de resterende gevechtsvliegtuigen overgedragen aan de Luftwaffe. Op 30 juni 2006 werd de Flotille officieel ontbonden. De resterende eenheden bleven operationeel onder bevel van de vloot totdat op 8 oktober 2012 het moderne Marinefliegerkommando werd opgericht. Sindsdien opereren de Marineflieger vanuit de luchtmachtbasis in Nordholz.

De inzet van de Duitse marinevliegdienst

Het eerste incident waarbij de Duitse Marineflieger betrokken was, vond plaats op 14 september 1962. Tijdens een trainingsvlucht vanaf het Amerikaanse vliegdekschip USS Saratoga boven de Atlantische Oceaan, raakte kapitein-luitenant Knut Anton Winkler, piloot van een Hawker Sea Hawk, per ongeluk het luchtruim van Oost-Duitsland binnen, nabij Eisenach. Hij werd aangevallen door MiG-21 gevechtsvliegtuigen, maar slaagde erin om terug te keren naar West-Duitsland. Winkler maakte een noodlanding op luchtmachtbasis Alhorn, 45 kilometer ten zuidwesten van Bremen. Vanwege zware schade werd zijn vliegtuig buiten dienst gesteld.

Tijdens de Koude Oorlog had de Duitse marinevliegdienst een strategisch belangrijke rol in het bewaken van de Oostzee en de Noordzee. Ze hadden als prioriteit het opsporen van Sovjet-onderzeeërs. Dit werd gedaan met behulp van de Bréguet Atlantic patrouillevliegtuigen. Daarnaast waren verkenningsmissies en bewakingsvluchten essentieel voor de bescherming van de Duitse maritieme grenzen en de operationele paraatheid van de Bundesmarine.

Na de Koude Oorlog speelde de Marineflieger een belangrijke rol in internationale missies van de NAVO. Tijdens de operatie Enduring Freedom patrouilleerden Duitse vliegtuigen boven de Rode Zee en de Golf van Aden om de veiligheid van de scheepvaart te garanderen. In de Middellandse Zee namen zij deel aan operatie Active Endeavour, gericht op het tegengaan van terrorisme en smokkelactiviteiten.

Een van de meest opvallende missies van de Duitse marinevliegtuigen was hun deelname aan de VN-operatie UNIFIL (United Nations Interim Force in Lebanon) voor de kust van Libanon. Hier ondersteunden zij Duitse schepen en patrouilleerden zij in de lucht. Duitsland had het commando over de maritieme eenheden van deze missie.

In 2005 werden de gevechtsvliegtuigen van de Marineflieger overgedragen aan de Luftwaffe. Toch bleven patrouillevliegtuigen zoals de P-3C Orion en helikopters zoals de Westland Sea Lynx operationeel voor marinegerelateerde missies.

Camouflageschema's van de Marineflieger

De eerste vliegtuigen, zoals de Hawker Sea Hawk en de Fairey Gannet, gebruikten Britse camouflageschema's: BS 640 Extra Dark Sea Grey en BS 210 Sky.

In 1976 werd met de komst van vliegtuigen zoals de F-104 Starfighter en de Panavia Tornado het camouflageschema Norm 76 geïntroduceerd. Hierin werden de bovenkanten donkergrijs geschilderd en de onderkanten lichtgrijs of zilverkleurig. In 1987 werd dit vervangen door Norm 87, een schema met drie tinten grijs: donkergrijs, grijsgroen en blauwgrijs. Dit schema werd gebruikt voor vliegtuigen zoals de Tornado, terwijl helikopters zoals de Lynx bij het oudere Norm 76-schema bleven.

Helikopters zoals de Sea King, die werden ingezet voor zoek- en reddingsoperaties, kregen een aangepast schema dat leek op Norm 87, maar in plaats van blauwgrijs werd een betongrijze kleur gebruikt. De modernere NH90 Sea Tiger kreeg een effen lichtgrijs schema.

Kleurstandaarden voor de moderne Duitse marinevliegdienst

Door de jaren heen hebben de Marineflieger verschillende kleurstandaarden gehanteerd. Aanvankelijk werden Britse standaarden gebruikt, zoals de BS 381C, die pasten bij de vliegtuigen geleverd door de Royal Navy.

Vanaf de jaren 70 stapte Duitsland over op de RAL-standaarden, die beter aansloten bij de eisen van de Bundeswehr. Dit zorgde ervoor dat de marinevliegtuigen visueel uniform werden met andere militaire eenheden. Bovendien werd hiermee het onderhoud van de apparatuur vergemakkelijkt en de operationele effectiviteit verbeterd.

Dankzij deze standaarden konden vliegtuigen en helikopters zich beter aanpassen aan de verschillende operationele eisen en waren ze beter beschermd tegen vijandelijke detectie.