Sovjetluchtmacht tijdens de Tweede Wereldoorlog

De Sovjetluchtmacht, ook bekend als de Luchtmacht van het Arbeiders- en Boerenleger, werd opgericht in 1924 na een reorganisatie van de luchtstrijdkrachten die overbleven na de Russische Burgeroorlog.

De rol van de Sovjetluchtmacht in militaire operaties

In de jaren 1930 speelde de Sovjet-Unie een actieve rol op het internationale toneel door deelname aan conflicten en militaire steun aan bondgenoten. Vanaf 1925 leverde de Sovjet-Unie wapens en bood ze training aan Chinese piloten, terwijl Sovjet-instructeurs betrokken waren bij gevechten rond de Chinese Oostelijke Spoorweg. Officiële Sovjetdeelneming werd echter ontkend.

In 1936 begon de Spaanse Burgeroorlog. Sovjetpiloten vochten naast de Republikeinen en tegen de Luftwaffe en de Italiaanse luchtmacht, die de nationalisten steunden. Tijdens deze oorlog deden Sovjetpiloten waardevolle gevechtservaring op, die later tijdens de Tweede Wereldoorlog werd gebruikt.

In 1938 en 1939 vochten Sovjet- en Japanse troepen bij het Chasanmeer en de slag bij Nomonhan. Sovjetpiloten versloegen hun Japanse tegenstanders in deze strategische conflicten. Deze gebeurtenissen markeerden een belangrijke overwinning voor de Sovjet-Unie.

In september 1939 viel de Sovjet-Unie Polen binnen, waarbij Sovjetbommenwerpers zoals de Polikarpov R-5 en Tupolev SB werden ingezet ter ondersteuning van de grondtroepen. Deze operatie toonde zowel de kracht als de technische beperkingen van de Sovjetluchtmacht.

Tijdens de Winteroorlog van 1939-1940 voerde de Sovjetluchtmacht bombardementen uit op Finse posities. Ze kwamen tegenover de ervaren luchtmacht van Finland te staan. Hoewel de oorlog eindigde in een wapenstilstand in maart 1940, onthulde ze ook gebreken in de Sovjetluchtmacht.

Op 22 juni 1941 begon Duitsland Operatie Barbarossa. Sovjetpiloten vochten tegen de Luftwaffe en de luchtmachten van Duitsland's bondgenoten, zoals de Roemeense en Hongaarse luchtmacht. Roemeense vliegers voerden verkennings- en bombardementstaken uit aan het oostfront, terwijl Hongaarse luchtmachten deelnamen aan luchtgevechten.

Welke kleuren werden gebruikt voor het schilderen van vliegtuigen van het Rode Leger?

Het kleurenpalet van het Rode Leger bevatte verf die gebruikt werd voor het schilderen van militaire vliegtuigen van Sovjet-makelij tussen het einde van de jaren 1920 en het einde van de jaren 1940. Deze kleuren werden toegepast voor camouflage in gevechten zoals de slag bij Nomonhan, de Winteroorlog, de Tweede Wereldoorlog en ook in de naoorlogse periode. Daarnaast werden deze verfsoorten gebruikt voor vliegtuigen die naar bondgenoten werden geëxporteerd, zoals de I-15, I-16 en TB-3 bommenwerpers naar China, de I-16 naar Mongolië en vliegtuigen die ingezet werden tijdens de Spaanse Burgeroorlog.

Hoe veranderde de camouflage van Sovjet-gevechtsvliegtuigen tussen 1920 en 1945?

In de vroege jaren 1920 werden vliegtuigen van het Rode Leger eenvoudig geschilderd: de bovenoppervlakken werden groen voor camouflage, terwijl de onderoppervlakken lichtblauw werden geschilderd. Dit schema bleef standaard tot het midden van de jaren 1930.

Midden jaren 1930 werden vliegtuigen overschilderd in grijze of zilverachtige kleuren. Dit was een praktische oplossing om oppervlakken te beschermen tegen corrosie en hitte door zonlicht. Tijdens de slag bij Nomonhan in 1939 bleek echter dat deze kleuren vliegtuigen te zichtbaar maakten op de grond. Om dit tijdelijk te verhelpen, werden zwarte of groene strepen toegevoegd over de zilvergrijze basiskleur. In veldomstandigheden gebruikten technici vaak pantservoertuigverven zoals 4BO (4БО) of 3B (3Б). Deze camouflage was zichtbaar op vliegtuigen zoals de SB, DB-3 en I-153.

In 1940, op basis van ervaring in Nomonhan, keerde men terug naar een camouflagepatroon dat leek op eerdere ontwerpen. De bovenoppervlakken kregen opnieuw een groene kleur, terwijl de onderoppervlakken lichtblauw bleven. Dit werd de standaard voor Sovjet-vliegtuigen tijdens het begin van de Duitse invasie in 1941.

In 1941 werden zwarte vlekken toegevoegd aan het groene camouflageschema, om de zichtbaarheid van vliegtuigen op de grond verder te verminderen. Dit was vooral belangrijk op tijdelijke vliegvelden om te ontsnappen aan vijandelijke luchtverkenning.

In 1943 werden nieuwe standaarden ingevoerd. Voor jagers werd een tweekleurenschema gebruikt, met donkergrijs en lichtgrijs. Voor bommenwerpers werd een driekleurenschema geïntroduceerd: groen, donkergrijs (of zwart) en lichtbruin. Tegen 1945 werd het grijze camouflageschema, dat eerder alleen voor jagers werd gebruikt, ook toegepast op bommenwerpers.

Welke verf werd gebruikt voor Sovjet-vliegtuigen?

In de jaren 1920 werden niet-gestandaardiseerde verven gebruikt. Eind jaren 1930 werden gespecialiseerde luchtvaartverven geïntroduceerd. Voor houten en stoffen oppervlakken werden lakken uit de A II-serie (А II) gebruikt, terwijl metalen oppervlakken werden geschilderd met emaillakken uit de A- en AE-series (А, АЭ).

In 1941 werden nieuwe verfstandaarden ingevoerd. Voor houten en stoffen oppervlakken werden verven uit de AMT- (АМТ) of AGT-serie (АГТ) gebruikt, terwijl voor metalen oppervlakken emaillakken uit de A-serie bleven. Zoals eerder vermeld, werden in veldomstandigheden vaak verven voor pantservoertuigen, zoals 4BO of 3B, gebruikt bij een tekort aan luchtvaartverven.

Het is belangrijk op te merken dat vliegtuigen die via Lend-Lease werden geleverd, hun originele camouflagekleuren behielden, zoals die van de Britse en Amerikaanse luchtmacht. Sovjet-verven werden alleen gebruikt voor markeringen en herkenningstekens.